3. Wojna III Rzeszy z ZSRS 1. Atak niemiecki na ZSRS 2. Wielka Wojna Ojczyźniana 3. itwa o Moskwę 4. Przełomowe wydarzenia na froncie wschodnim 5. Losy jeńców sowieckich XXXIII.1 XXXIII.3 – wyjaśnia znaczenie terminów: plan „arbarossa”, Wielka Wojna Ojczyźniana – zna datę agresji Niemiec na ZSRS (22 VI 1941) – omawia przełomowe
Atak III Rzeszy na ZSRS Test. autor: Igorsz. Klasa 8 Historia . Wojna lll rzezszy z ZSRS Połącz w pary. autor: Asiapakur2000. Historia . Ćwiczenie 4. Ważne
„Polskę należy rozgromić”. Czy wojna była już postanowiona? Z kolei profesor Peter Longerich, autor znakomitej biografii Adolfa Hitlera, dowodzi, że kanclerz III Rzeszy rozkazał swoim generałom przygotować plan agresji na Polskę, jeszcze zanim dowiedział się o negatywnej odpowiedzi rządu w Warszawie na zgłaszane propozycje.
Porównanie możliwości bojowych Polski i Niemiec w 1939 roku. W czasie agresji na Polskę wojska III Rzeszy dysponowały dużą przewagą liczebną oraz jakościową, która była konsekwencją potencjałów ludzkiego oraz ekonomicznego obu krajów. Ludniejsze i bogatsze Niemcy powołały pod broń więcej żołnierzy, miały także więcej
B. ZSRS albo III Rzeszy. b) Wiele środowisk litewskich, białoruskich i ukraińskich zdecydowało się na podjęcie współpracy z III Rzeszą, ponieważ mieli nadzieję, że uzyskają pomoc Niemców, liczyli na odzyskanie wolności spod jarzma Sowietów. c) Hans Frank był niemieckim prawnikiem, jednym z przywódców III Rzeszy.
Zimna wojna ze Stalinem, czyli jak powstała Republika Federalna Niemiec. - Klęska Niemiec 8 maja 1945 była nie tylko kapitulacją militarną, lecz także unicestwieniem III Rzeszy. Nie
Źródło Wikimedia Commons/Stefan Bałuk. 80 lat temu, 12 października 1939 r., Adolf Hitler podpisał dekret o utworzeniu z dniem 26 października Generalnego Gubernatorstwa – terytorium niewłączonego bezpośrednio do III Rzeszy, ale eksploatowanego gospodarczo i stopniowo germanizowanego. CZYTAJ TAKŻE.
UVV2RB7. 80 lat temu, 22 czerwca 1941 r., Rzesza Niemiecka rozpoczęła wojnę przeciw Związkowi Sowieckiemu i był to początek konfliktu zbrodniczych państw totalitarnych - przypomina IPN. Podkreśla też, że mimo iż ZSRS w 1941 r. stał się częścią obozu aliantów, to nie zmienił on swojego totalitarnego oblicza. "Wcześniej, 23 sierpnia 1939 r., Niemcy i Związek Sowiecki wspólnie zaplanowały podział między siebie terytoriów wolnych państw: Polski, Finlandii, Litwy, Łotwy, Estonii oraz części obszaru Rumunii. 1 września 1939 roku Niemcy zaatakowały Polskę od zachodu, z północy i z południa (przy wsparciu Słowacji). 17 września 1939 r. Związek Sowiecki, wypełniając sojusznicze zobowiązania wobec Hitlera, zaatakował Polskę od wschodu" - czytamy w komunikacie Instytutu."W ten sposób oba państwa wspólnie rozpoczęły II wojnę światową. W myśl tajnego protokołu do paktu Ribbentrop-Mołotow Sowieci zaatakowali Finlandię. W 1940 r. Sowieci anektowali Litwę, Łotwę i Estonię oraz rumuńską Besarabię i Bukowinę. Hitler, wspomagany olbrzymimi dostawami sowieckich surowców, dokonał podboju Danii, Norwegii, Belgii, Holandii i Luksemburga. Wciąż korzystając z sowieckiego wsparcia gospodarczego, pokonał Francję i rozpoczął najazd na Wielką Brytanię. W 1941 r. zaatakował Jugosławię i Grecję" - dodali historycy z IPN, przypominając też o niemieckiej i sowieckiej okupacji. Artykuł nie posiada jeszcze żadnych komentarzy.
Ważne pojęcia: Plan „Barbarossa” – niemiecki plan agresji na Związek Radziecki rozpoczęty 22 czerwca 1941 r.; plan zakładał szybkie opanowanie terenów po Ural z wykorzystaniem wojsk pancernych i piechoty zmotoryzowanej; w 1941 r. Niemcy wspierani przez wojska sojusznicze Włoch, Rumunii, Węgier, Słowacji i Finlandii opanowali republiki bałtyckie i rozpoczęli oblężenie Leningradu (900 dni; do 1944 r.), dotarli pod Moskwę oraz zajęli Ukrainę z Kijowem i Krym, gdzie oblegali Sewastopol (do 1942 r.); niehumanitarne traktowanie jeńców Armii Czerwonej w myśl założeń Hitlera, aby wyniszczyć rasę słowiańskąWielka wojna ojczyźniana – tak Stalin określił wojnę z III Rzeszą, 3 lipca 1941 r. wezwał obywateli do obrony „Matki Rosji”, odwołał się do patriotyzmu, historycznych bohaterów Rosji, unikając haseł komunistycznych; z pomocą armii radzieckiej przyszły warunki atmosferyczne (deszcz, śnieg, mróz), oddalenie od granic Rzeszy wojsk niemieckich, które nie mogły szybko uzupełniać strat; w grudniu 1941 r. zwycięstwo Armii Czerwonej pod dow. gen. Gieorgija Żukowa pod Moskwą i odrzucenie frontu o ok. 200 km od stolicy„Droga życia” – licząca ok. 300 km droga przez jezioro Ładoga, którędy dostarczano do miasta żywność i broń; od września 1941 r. do 18 stycznia 1944 r. trwało oblężenie Leningradu przez wojska niemieckie; Finowie odebrali ZSRR ziemie, które utracili w wojnie zimowej w latach 1939-40; w czasie oblężenia ok. miliona mieszkańców Leningradu zmarło z głoduLend-Lease Act – ustawa z marca 1941 r. pozwalająca prezydentowi Stanów Zjednoczonych na udzielenie pomocy w sprzęcie i zaopatrzeniu dla armii państw walczących z państwami osiBitwa pod Stalingradem – celem strategicznym armii niemieckiej miało być zajęcie roponośnych terenów na Kaukazie i kopalni w Zagłębiu Donieckim oraz zdobycie „miasta Stalina” – Stalingradu; Stalin wydał rozkaz obrony miasta do ostatniego żołnierza, dlatego bitwa o Stalingrad uznana jest za najkrwawszą w II wojnie światowej; 2 lutego 1943 r. armia niemiecka pod dow. feldmarszałka Friedricha Paulusa skapitulowałaBitwa na Łuku Kurskim – 5 lipca do 23 sierpnia 1943 r.; operacja „Cytadela” była próbą odzyskania przez armię niemiecką inicjatywy na froncie wschodnim; w okolicach wsi Prochorowka rozegrała się największa w historii bitwa pancerna; ogromne straty po obu stronach armii, ale Rosjanie byli w stanie szybciej odbudować potencjał militarny i to oni przejdą od tej bitwy do ofensywy na całej linii frontuGiorgij Żukow – radziecki dowódca i Bohater Związku Radzieckiego; w 1941 r. kierował Armią Czerwoną w bitwie o Moskwę zakończoną sukcesem i odrzuceniem armii niemieckiej na odległość ok. 200 km od stolicy; dowodził operacją „Uran” pod Stalingradem; kierował frontem w bitwie na Łuku Kurskim oraz operacją berlińską i odebrał bezwarunkową kapitulację III Rzeszy 8 maja 1945 r. Ważne daty: 22 czerwca 1941 r. – atak III Rzeszy na ZSRR2 lutego 1943 r. – kapitulacja armii niemieckiej pod Stalingradem5 lipca 1943 r. – początek największej bitwy pancernej II wojny światowej na Łuku Kurskim18 stycznia 1944 r. – koniec walk o Leningrad i oblężenia miasta przez wojska niemieckie "Powyższy materiał został opracowany przez Przeczytanie i zapamiętanie tych informacji ułatwi Ci zdanie klasówki. Pamiętaj korzystanie z naszych opracowań nie zastępuje Twoich obecności w szkole, korzystania z podręczników i rozwiązywania zadań domowych."
– Taktycznym błędem Hitlera było zignorowanie rad generałów, by iść prosto na Moskwę. Uparł się, że musi najpierw zdobyć Ukrainę. Dużo większym błędem było jednak zaprowadzenie od razu całkowitego terroru – mówi Andrew Nagorski, autor książki „1941. Rok, w którym Niemcy przegrały wojnę”. PIOTR WŁOCZYK: Co uratowało Moskwę w 1941 r.? ANDREW NAGORSKI: Jest taka symboliczna scena na dworcu w Moskwie z 18 października 1941 r. Dwa dni wcześniej w sowieckiej stolicy zaczęła się totalna panika. Jak na warunki komunistycznego państwa anarchia w stolicy była kompletnie niewyobrażalna. Wszystkie raporty mówiły, że Niemcy zaraz wkroczą do Moskwy i Stalin na własne oczy widział, jadąc w kolumnie aut, jak mieszkańcy stolicy wypowiadają mu posłuszeństwo, rabując wszystko, co się tylko dało. Nie mógł w to uwierzyć... Milicja i NKWD były w tych dniach kompletnie niewidoczne. Służby paliły już dokumenty, szykowały się do ucieczki. I właśnie wtedy, 18 października, Stalin miał wsiąść do pociągu, by uciec z upadającej Moskwy. Co ciekawe, w lipcu 1941 r. z Moskwy wyjechał specjalnym pociągiem pierwszy przywódca ZSRS. Stalin wysłał mumię Lenina daleko od stolicy, by nic jej się przypadkiem nie stało w czasie bombardowań. (śmiech) Tak, a teraz stolicę miał opuścić drugi wódz ZSRS. Stalin był już na peronie, ale zamiast wejść prosto do pociągu, chodził wzdłuż niego w tę i we w tę. W końcu zawrócił i wyszedł z dworca. Zrobił to wbrew całemu swojemu otoczeniu, które nalegało na niego, by wyjechał do Kujbyszewa, gdzie przenosił się sowiecki rząd. W ostatniej chwili Stalin zmienił decyzję i postanowił bronić Moskwy do upadłego. Nie sposób przecenić znaczenia tego symbolicznego gestu. Czytaj też:„Zamienił się w żywą pochodnię”. Horror polskiego kapłana w ZSRS Kilka lat temu przeprowadziłem sporo wywiadów z mieszkańcami Moskwy, którzy pamiętali tamte czasy. Usłyszałem od nich, że decyzja Stalina o pozostaniu w Moskwie sprawiła, iż wszyscy odetchnęli: „Skoro nie uciekł, to znaczy, że obronimy Moskwę”. A przypomnę tylko, że bolszewicy byli już gotowi wysadzać najważniejsze budynki w mieście. Jeszcze na początku naszego stulecia w Hotelu Moskwa znalezione zostały w piwnicy materiały wybuchowe, o których najwyraźniej zapomniano na ponad 60 lat. Wraz z decyzją o pozostaniu w stolicy, Stalin wprowadził w Moskwie stan wyjątkowy i wziął całe miasto za twarz. W jednej chwili skończyło się rozprzężenie. Scena na dworcu odegrała w tej historii tylko symboliczną rolę, bo przecież powstrzymanie Niemców było wypadkową kilku decyzji o znaczeniu strategicznym. Co wychodzi tu na pierwszy plan? W szerszej perspektywie Moskwę uratowały przede wszystkim błędy Hitlera. Oczywiście na początku inwazji błędy Stalina były dużo większe, zaczynając od tego, że dał się w tak absurdalny sposób zaskoczyć. Był moment, gdy wydawało się, że Niemcy wezmą Moskwę z marszu jeszcze latem 1941 r. Wtedy jednak Hitler nagle zdecydował, że najpierw trzeba uderzyć na Ukrainę i zdobyć Kijów. Niemieccy generałowie uważali, że był to olbrzymi błąd. W ten sposób Kijów uratował Moskwę. Potem, jak wiadomo, aura zrobiła się wyjątkowo niekorzystna dla Wehrmachtu – błota zamieniły się w lód. Czytaj też:Potworny rachunek za zwycięstwo nad III Rzeszą. Te liczby porażają Dodatkowo pod koniec października Stalin mógł przerzucić setki tysięcy żołnierzy z Syberii do obrony Moskwy. Było to możliwe dzięki Richardowi Sorge, świetnemu sowieckiemu szpiegowi działającemu w Tokio, który upewnił sowieckie władze, że Japończycy nie uderzą w plecy ZSRS. To byli żołnierze gotowi na zimę. Widok tych wojsk był dużym ciosem dla żołnierzy Wehrmachtu, którzy i bez tego byli kompletnie wyczerpani, dochodząc do przedmieść Moskwy. Spekulacje na temat tego, czy przeprowadzka Stalina do Kujbyszewa byłaby dla Moskwy zabójcza, czy nie, trwają od lat. Czy jednak rezultat bitwy o Moskwę był rzeczywiście absolutnie kluczowy dla losów wojny niemiecko-sowieckiej? Myślę, że Niemcy na dłuższą metę i tak przegraliby wojnę. Ogrom zaatakowanego przez nich kraju, przewaga ZSRS w ludziach, materiałach wojennych, sprzęcie – to wszystko musiało ich ostatecznie przygnieść. Jeżeli jednak Moskwa wpadłaby w ręce Niemców, to wojna trwałaby po prostu jeszcze dłużej, byłoby jeszcze więcej ofiar, ale chyba trudno byłoby oczekiwać innego rezultatu. Gdy Niemcy podchodzili pod sowiecką stolicę, Churchill miał powiedzieć do Williama Harrimana, bliskiego współpracownika Roosevelta: „Zmodyfikowany plan Hitlera obecnie brzmi: Polska w trzydziestym dziewiątym, Francja w czterdziestym, Rosja w czterdziestym pierwszym, Anglia w czterdziestym drugim, a w czterdziestym trzecim zapewne Ameryka”. Na ile było to zagrzewanie Ameryki do wejścia do wojny, a na ile Brytyjczycy faktycznie obawiali się, że Hitler za chwilę obali ZSRS i zajmie Wyspy? Churchill mówił to oczywiście świadomie, żeby zmobilizować sojusznika, ale brytyjskie elity mniej więcej w ten sposób oceniały sytuację. Na początku 1941 r. w Londynie bali się, że Niemcy wrócą do pomysłu inwazji na Wielką Brytanię. Churchill wspominał nawet o konieczności utworzenia rządu na emigracji, być może w Kanadzie... Na początku „Barbarossy” na Zachodzie powszechna była opinia, że ZSRS padnie. Bardzo niewielu zachodnich komentatorów obstawiało, że Sowieci się obronią. Sytuacja z perspektywy Londynu była po prostu katastrofalna. Gdyby zrobić na ulicy sondę wśród ludzi minimalnie choćby interesujących się historią, to myślę, że usłyszelibyśmy, iż Niemcy tak naprawdę przegrali wojnę na początku 1943 r. pod Stalingradem. Pan jednak przekonuje, że zdarzyło się to już dwa lata wcześniej, kiedy Niemcy – wydawało się – byli u szczytu potęgi. Niemcy przegrali wojnę w 1941 r. Rozłożyli to jednak na dwie raty. Najpierw, kiedy zaatakowali ZSRS, a potem, pod koniec roku, kiedy wypowiedzieli wojnę USA. Większość ludzi słyszała o Stalingradzie, ale już bitwę o Moskwę mało kto kojarzy. Mimo że była dwa razy większa, jeżeli chodzi o zaangażowane wojska, i bardziej krwawa. Trwała w zasadzie od końca września 1941 do kwietnia 1942 r. W sumie 7 mln żołnierzy brało udział w tej operacji, a straty wynosiły 2,5 mln żołnierzy! To jednak Stalingrad stał się symbolem. Stało się tak dlatego, ponieważ bitwa o Moskwę pokazała porażki Stalina. Jej pierwsza część to jedna porażka Stalina za drugą. W początkowej fazie żołnierze sowieccy poddawali się masowo, ponieważ myśleli, że los walk o stolicę ich kraju jest już przesądzony. Myśleli, że dzięki temu przeżyją. W Stalingradzie zwycięstwo było zdecydowane, można to było pokazać z dumą. I dlatego propaganda sowiecka eksponowała dużo bardziej walki o Stalingrad niż o Moskwę. Gdzie Hitler popełnił wtedy największy błąd? Taktycznym błędem było zignorowanie rad generałów, by iść prosto na Moskwę. Uparł się, że musi najpierw zdobyć Ukrainę. Dużo większym błędem było jednak zaprowadzenie od razu całkowitego terroru. Nie przypadkiem przecież mieszkańcy Ukrainy i Białorusi witali Niemców niemal chlebem i solą. Przeważnie nie mieli pojęcia, kim jest Hitler, co dokładnie przedstawiała ideologia narodowosocjalistyczna, ale widzieli po prostu w Niemcach kogoś, kto wyłamuje kraty z ich więzienia. Po terrorze stalinowskim wydawało im się, że ktokolwiek przyjdzie po Stalinie, ich życie będzie lepsze. Gdyby Hitler kazał swoim żołnierzom zachowywać się po prostu normalnie, Stalin mógł się znaleźć w potwornych tarapatach. Tymczasem Niemcy od początku rozpoczęli masowe mordy „podludzi” i jeszcze przed inwazją opracowali plan zagłodzenia Rosji. III Rzesza miała się wyżywić kosztem ludów zamieszkujących ZSRS. To byłby głód na niespotykaną skalę. Mieszkańcy Sowietów szybko zorientowali się, że poddanie się Niemcom było równoznaczne z samobójstwem. Artykuł został opublikowany w 01/2020 wydaniu miesięcznika Historia Do Rzeczy.
80 lat temu, 22 czerwca 1941 r., Rzesza Niemiecka rozpoczęła wojnę przeciw Związkowi Sowieckiemu i był to początek konfliktu zbrodniczych państw totalitarnych - przypomina IPN. Podkreśla też, że mimo iż ZSRS w 1941 r. stał się częścią obozu aliantów, to nie zmienił on swojego totalitarnego oblicza. "Wcześniej, 23 sierpnia 1939 r., Niemcy i Związek Sowiecki wspólnie zaplanowały podział między siebie terytoriów wolnych państw: Polski, Finlandii, Litwy, Łotwy, Estonii oraz części obszaru Rumunii. 1 września 1939 roku Niemcy zaatakowały Polskę od zachodu, z północy i z południa (przy wsparciu Słowacji). 17 września 1939 r. Związek Sowiecki, wypełniając sojusznicze zobowiązania wobec Hitlera, zaatakował Polskę od wschodu" - czytamy w komunikacie Instytutu. "W ten sposób oba państwa wspólnie rozpoczęły II wojnę światową. W myśl tajnego protokołu do paktu Ribbentrop-Mołotow Sowieci zaatakowali Finlandię. W 1940 r. Sowieci anektowali Litwę, Łotwę i Estonię oraz rumuńską Besarabię i Bukowinę. Hitler, wspomagany olbrzymimi dostawami sowieckich surowców, dokonał podboju Danii, Norwegii, Belgii, Holandii i Luksemburga. Wciąż korzystając z sowieckiego wsparcia gospodarczego, pokonał Francję i rozpoczął najazd na Wielką Brytanię. W 1941 r. zaatakował Jugosławię i Grecję" - dodali historycy z IPN, przypominając też o niemieckiej i sowieckiej okupacji. "Na podbitych ziemiach Niemcy i Związek Sowiecki prowadziły politykę powszechnego terroru wobec zniewolonych społeczeństw. Dokonywały aktów ludobójstwa, przeprowadzały masowe deportacje ludności cywilnej" - głosi komunikat. Przechodząc do przypadającej we wtorek 80. rocznicy agresji III Rzeszy na Związek Sowiecki IPN przypomniał, że dotychczasowi sojusznicy rozpoczęli wojnę między sobą. "To był konflikt dwóch zbrodniczych państw totalitarnych" - czytamy w komunikacie. "Mimo że Związek Sowiecki w 1941 r. stał się częścią obozu aliantów, nie zmienił swojego totalitarnego oblicza. Po okresach klęsk, w 1943 r. przejął inicjatywę militarną na wschodzie kontynentu. Zamiast zgodnie z hasłami aliantów nieść wolność narodom podbitym przez Niemców, wykorzystał zwycięstwa Armii Czerwonej do nowego zniewolenia Europy Wschodniej i Środkowej. W latach 1944-1945 wśród krajów zniewolonych w całości przez sowiecki totalitaryzm znalazła się także aliancka Polska - państwo, które od pierwszych do ostatnich chwil II wojny światowej walczyło przeciw agresji Rzeszy Niemieckiej" - dodano. W związku z rocznicą IPN zachęca też do obejrzenia spotu edukacyjnego - przygotowanego przez krakowski oddział IPN w językach polskim i angielskim. Pomysłodawcą i autorem scenariusza materiału - dostępnego na stronach internetowych IPN - jest dr Maciej Korkuć, który kieruje krakowskim Biurem Upamiętniania Walk i Męczeństwa IPN. Wykonawcą, łącznie z muzyką - jak podało Biuro Prezesa i Komunikacji Społecznej IPN - jest Jarosław Migoń.
wojna iii rzeszy z zsrs